Ogród na dachu – krok po kroku

Zielony dach – czym jest?

Żywa roślinność ma zbawienne właściwości dla naszego zdrowia i lepszego samopoczucia. Usuwa toksyny z powietrza, tym samym poprawiając oddychanie. Warto więc wprowadzać do swoich wnętrz zieleń pod każdą postacią. To samo tyczy się zielonych dachów.

No dobrze, ale czym jest zielony dach i co kryje się pod tym pojęciem?

Pojęcie zielonych dachów zostało zainicjowane przez francuskiego architekta Le Corbusiera – twórcę pięciu punktów nowoczesnej architektury. Jednym z nich była idea budowania domów z płaskimi dachami i aranżowanie żywych ogrodów rosnących na ich powierzchniach. Zdaniem Le Corbusiera architektura powinna kształtować się w oparciu o trzy elementy: słońce, przestrzeń i zieleń. Zalet dla tego rozwiązania nie trzeba długo szukać. Zielony dach skutecznie zmniejsza skutki urbanizacji tj.:

• ochładza powierzchnie dachów budynków w upalne dni, przez co zmniejsza efekt „miejskiej wyspy ciepła”;
• poprawia jakość powietrza;
• zatrzymuje wodę opadową, tworząc mikroklimat;
• poprawia samopoczucie;
• koi nerwy po stresującym dniu pracy.

Jak zaplanować ogród na dachu?

Bez wątpienia ciekawie zaaranżowany zielony dach wyposażony w pokaźną ilość roślin podnosi atrakcyjność wizualną domu. Czy w związku z tym budynek powinien spełniać jakieś specjalne warunki? Dla osób planując założyć ogród na dachu, ważne jest to, że można go wykonać zarówno na płaskim jak i skośnych dachu (do mniej więcej 25% spadku).

Właściciele, którzy już zdecydowali się na ten krok, zwracają uwagę na to, że ogród na dachu zapewnił im komfortowe warunki wewnątrz pomieszczeń. W upalne dni temperatura dachu potrafi sięgać do 80 stopni Celcjusza. Dobrze rozwinięta roślinność oraz wilgotne podłoże ogrodu potrafią zmniejszyć temperaturę o blisko połowę! Z kolei zimną, zielony ogród chroni dach, a tym samym dom przed utratą cennego ciepła. Tak wykończony skutecznie zabezpiecza też przed hałasem. Tego typu rozwiązanie można zastosować zarówno w domach jednorodzinnych, na biurowcach i hotelach.

Aby wszystkie prace przebiegły prawidłowo, a ogród na dachu domu właściwie się prezentował, konieczne jest jednak odpowiednie przygotowanie się do działania.

Czynności będą się różnić w zależności od sytuacji – inaczej należy rozplanować projekt w przypadku istniejącego obiektu, a inaczej, gdy ten jest dopiero w budowie. Warto ustalić również, jaki rodzaj zieleni wykorzystamy – większe gatunki roślin z dużą ilością liści, mogą generować obciążenie nawet kilkudziesięciu kilogramów na metr kwadratowy. Z reguły na metr kwadratowy podłoża, na którym rośnie roślinność waży w granicach od 25 do 150 kg. Brzmi niejasno i niebezpiecznie? Spokojnie -wszystkie wątpliwości związane z projektem i doborem odpowiedniej roślinności można skonsultować z architektem terenów zielonych (ATZ). Ważne, by w planach budowlanych został uwzględniony zapas – czyli informacja o maksymalnym obciążeniu stropu.

Po odbytych konsultacjach z architektem lub projektantem ogrodów należy przystąpić do prac przygotowawczych. W tym celu należy zabezpieczyć dach i wykonać izolację nie tylko przed wilgocią. Bardzo ważne - część roślin takich jak na przykład tawlina jarzębolistna z drobnymi, białymi kwiatkami oraz pięciornik krzewiasty mają silny system korzeniowy, dlatego na źle zabezpieczonym dachu, przerastające korzenie mogą doprowadzić do jego uszkodzenia i konieczności przeprowadzenia gruntownego remontu.

Jak wykonać ogród na dachu domu?

Prace związane z wykonaniem ogrodu dachowego obejmują szereg czynności zabezpieczających dach i przygotowanie go pod sadzenie. Prace należy zacząć od:

• sprawdzenia max. obciążenia dachu – duże gabaryty roślin np. w donicach i sam ciężar ziemi mogą być zagrożeniem dla stropu;
• oczyszczenia powierzchni z ostrych elementów – ich obecność może uszkodzić warstwy izolacyjne, które kładzie się w późniejszych krokach;
• ułożenia warstwy hydroizolacyjnej – to bardzo ważny element, który zabezpiecza dach przed przeciekaniem. Hydroizolację zapewni zarówno folia PCV, jak i papa termozgrzewalna, a nawet kauczuk syntetyczny. Ważne, by wybrany materiał był też odporny na przerastanie korzeni;
• położenia geowłókniny – jako warstwa gromadząca wodę dla roślin;
• ułożenia warstwy drenażowej – która odprowadzi nadmiar wody opadowej do kanałów odpływowych.

Na tak wykonaną konstrukcję należy położyć kolejną i ostatnią już warstwę izolacyjną. Powinna być to włóknina z drobnych oczek, która przepuszcza wodę, ale zabezpiecza grunt przed uszkodzeniem. Dopiero teraz można wyłożyć dach ziemią, najlepiej z dodatkiem piasku, grysu i keramzytu - ułożona na wysokość ok. 8–10 centymetrów. Dopiero tak przygotowaną powierzchnię ogrodu na dachu można estetycznie wykończyć.

Jak urządzić zielony ogród na dachu?

Ogród na dachu może być nie tylko miejscem do zasadzenia roślin, ale też prywatną oazą spokoju. Warto pamiętać, aby regularnie doglądać kwiatów i pozostałych roślin, dbać o odpowiednie nawodnienie i wyrywać chwasty. Powyższe zabiegi pielęgnacyjne pozwolą na prawidłowy rozkwit ogrodu. Konieczne jest też właściwe zaadaptowanie jego przestrzeni i znalezienie praktycznych rozwiązań dekoracyjnych. Polecanym podłożem w tego typu aranżacjach jest naturalna trawa, którą można posiać w centralnym punkcie ogrodu, lub w wyznaczonej wcześniej strefie relaksu.

Drogę do "strefy samotni" wyznaczać może ścieżka ułożona ze sztucznej trawy Olivo od marki Charme Parquet. Jest odporna nie tylko na szkodliwe działanie promieni UV, ale też na częste deptanie. Dzięki temu o każdej porze roku prezentuje się nienagannie, a co najważniejsze – pozwala poruszać się po ogrodzie boso, niczym po naturalnej trawie.

Do wykończenia podłoża doskonale nadają się także płytki tarasowe MyStone Kashmir20, od Marazzi. Wyróżnia je odpowiednia grubość -  2 cm i i wysoka odporność na uszkodzenia, obciążenia i niekorzystne działanie czynników atmosferycznych, w tym niskie temperatury. Świetnie sprawdzą się jako chodnik, dzięki któremu ogród na dachu może się doskonale prezentować, bez konieczności regularnego przeprowadzania prac naprawczych. Miłośnikom jaśniejszych kolorów do gustu przypadnie kolekcja Kaamos, Rako w kolorze kości słoniowej.

Na powierzchni ogrodów dachowych dobrze sprawdzą się też tarasy wentylowane marki Eternoivica. Wykonuje się je przy wykorzystaniu specjalistycznych podpór, które skutecznie oddzielają grunt od powierzchni płyt. Co ważne, tego typu konstrukcja może zostać w każdym momencie zdemontowana i założona od nowa. A w przypadku uszkodzenia pojedynczych płyt można je również bezproblemowo wymienić.

Jakie oświetlenie dobrać do zielonego dachu?

Po zakończeniu czynności związanych z układaniem warstw izolacyjnych i sadzeniu roślin przychodzi czas na oświetlenie. Wielu właścicieli myśli, że zakup roślin jest wystarczający - Przeciwnie. Odpowiednie oświetlenie chodnika czy ścieżek pozwala na bezpieczne korzystanie z zielonego dachu. Dobre oświetlenie zewnętrzne tworzy niepowtarzalną atmosferę, którą docenią domownicy i ich goście.

Dlatego planując oświetlenie zewnętrzne na dachu należy skupić się wyłącznie na funkcji użytkowej. W ofercie Grupy Mo znaleźć można szeroką ofertę opraw technicznych. Znajdziemy w niej zarówno reflektory, kinkiety jak i całe systemy oświetleniowe. Wzdłuż chodników, ścieżek czy wysp kwiatowych sprawdzą się słupkowe lampy ogrodowe, np. oprawa stojąca Suite hiszpańskiej marki Lumik, w formie „grzybka”, który doświetli każdy detal.

Równie ważne jest oświetlenie punktowe, które pozwala skupić uwagę na najważniejszych elementach zielonego dachu.  Przykładem jest projektor ledowy Uni, do SternLight. Dzięki regulowanej, obrotowej główce można go ustawić pod dowolnym kątem, tworząc nietuzinkową aranżację świetlną. Pozostając w temacie nowoczesnego oświetlenia zewnętrznego warto wspomnieć o polskim systemie niskonapięciowym 24V LED Watermill od marki Milex, który umożliwia operowanie światłem w dowolny sposób. To nowoczesne i bardzo wydajne rozwiązanie, które doskonale doświetli ogród czy taras. Dzięki odpowiedniemu zabezpieczeniu przewodów, system lamp jest bezpieczny dla dzieci i zwierząt domowych.

Świat betonu i szkła wymusza na inwestorach określone schematy projektowania i budowania domów. Warto jednak pomyśleć o środowisku, łamiąc te utarte schematy, a co za tym idzie, lepiej gospodarować przestrzeń domowej architektury. Czy zielone dachy zostaną w najbliższym czasie wkomponowane w co drugi projekt domu? Czas pokaże, pozostaje [mo]cno w to wierzyć.